İNTERNET BAĞIMLILIĞI

Prof. Dr. Doğan ŞAHİN

TANIM VE GÖRÜNÜMÜ
İnternet bağımlılığı, bireylerin interneti aşırı ve kontrolsüz bir şekilde kullanmaları sonucunda günlük yaşam aktivitelerini ve sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanmaları durumunu tanımlar. Bu bağımlılık, kişinin sosyal ilişkilerini, iş veya okul performansını, fiziksel sağlığını ve duygusal dengesini olumsuz etkileyebilir.
Şu belirtiler internet bağımlılığı düşündürür:
İnternet kullanımını kontrol edememek: İnternette geçirilen süreyi kontrol edememek ve planlanandan daha fazla zaman harcamak.
Yoksunluk belirtileri: İnternet erişimi kısıtlandığında huzursuzluk, anksiyete veya depresyon gibi belirtiler yaşamak.
İşlevsellikte bozulma: İnternet kullanımı nedeniyle sosyal, akademik veya mesleki görevleri yerine getirememe.
Başka konulara ilgi kaybı: İnternet dışında başka aktivitelere ilgi kaybı veya azalma.
Kaçış aracı olarak kullanılması: Sorunlardan, stresi veya olumsuz duygulardan kaçmak için interneti kullanma eğilimi. Önemli sorunlarla ilgilenmeme, çözmeme. Mesela üniversite sınavı yaklaşmasına rağmen ders çalışmama ya da evde bir musluk su kaçırıyor olsa bile ilgilenmeme.
Olumsuz Etkilerin Devamlılığı: İnternet kullanımının olumsuz etkileri fark edilmesine rağmen bu davranışı sürdürmek.
ÇEŞİTLERİ NELERDİR
İnsanlar internetin farklı kullanımlarına bağımlı olabilmektedir. Bunlar şöyle sınıflandırılır.
Sanal seks bağımlılığı
Sanal ilişki bağımlılığı
Sanal alışveriş bağımlılığı
Sanal kumar bağımlılığı
Online oyun bağımlılığı
 
KİMLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜR
İnternet bağımlılığı, herkeste görülebilse de bazı gruplarda daha fazla görülür: 
Gençler ve Ergenler: Gençler, sosyal etkileşim, oyun oynama ve bilgi edinme amacıyla interneti yoğun bir şekilde kullanmaktadır.
Stresli bir yaşamı olanlar: İş veya okul stresi, sosyal baskılar veya kişisel sorunlarla başa çıkmaya çalışan bireyler, kaçış aracı olarak interneti kullanabilir.
Sosyal izolasyon eğilimli kişiler: Kolay ilişki kuramayan kişiler sanal ortamda daha kolay olduğu için özellikle sanal ilişki bağımlılığı geliştirebilirler. 
Güvensiz kişiler: Sosyal medya platformları farklı kimlikler ve roller üstlenmeye olanak verdiği için düşük özsaygıya sahip bireylerde daha özgüvenli hissetmelerini sağlıyor olabilir.
 
İNTERNET BAĞIMLILIĞININ OLUMSUZ SONUÇLARI
İnternet bağımlılığı birçok olumsuz sonuca yol açabilir:
Fiziksel Sağlık Problemleri: Uzun süre ekran başında kalma, göz yorgunluğu, baş ve boyun ağrıları, uyku bozuklukları ve hareketsizliğe bağlı kilo alımı gibi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ruh Sağlığı Sorunları: İnternet bağımlılığı, depresyon, anksiyete, stres ve yalnızlık gibi ruh sağlığı sorunlarının artmasına neden olabilir.
Akademik ve Mesleki Performans Düşüşü: İnternete aşırı zaman harcama, akademik başarıyı ve iş performansını olumsuz etkileyebilir.
Sosyal İzolasyon: Yüz yüze sosyal etkileşimlerin azalması, bireylerin kendilerini izole hissetmelerine ve gerçek dünyadaki sosyal becerilerinin zayıflamasına yol açabilir.
Ekonomik Sorunlar: Çevrimiçi oyunlar, alışveriş ve diğer internet tabanlı aktiviteler için yapılan harcamalar, ekonomik problemlere neden olabilir.
İlişki Problemleri: Aile üyeleri ve arkadaşlarla geçirilen zamanın azalması, ilişkilerde gerilim ve çatışmalara neden olabilir.
Güvenlik ve Gizlilik Riskleri: İnternette geçirilen süre arttıkça, kişisel bilgilerin ifşa edilmesi veya siber zorbalık gibi güvenlik riskleri de artabilir.
İNTERNET BAĞIMLILIĞI OLANLAR NE YAPABİLİR?
İnternet bağımlılığına karşı bireyin internet kullanımı üzerindeki kontrolünü yeniden kazanmasına ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmesine yardımcı olacak stratejiler geliştirmek önemlidir. İşte internet bağımlılığına yaklaşımda izlenebilecek bazı adımlar:
Farkındalık ve Kabul: İlk adım, bireyin internet kullanımının bir sorun olduğunu fark etmesi ve bu durumu kabul etmesidir.  
Zaman Yönetimi: İnternet kullanımı için belirli zaman dilimleri oluşturmak ve bu süreye sadık kalmak, kontrolü yeniden kazanmanın önemli bir yoludur.
Alternatif Aktiviteler: Hobiler, spor, kitap okuma veya sosyal etkinlikler gibi alternatif aktiviteler bulmak, internet kullanımını azaltmada etkili olabilir. Bu aktiviteler, kişinin zamanını daha sağlıklı ve verimli bir şekilde değerlendirmesine olanak tanır.
Sosyal Destek: Destekleyici bir çevre, motivasyonu artırabilir ve değişim sürecinde yardımcı olabilir.
Profesyonel Yardım: İnternet bağımlılığı ciddi boyutlardaysa, bağımlılık konusunda  uzman bir psikiyatrist ve terapistten yardım almak yararlı olacaktır.   
Düzenli Ara Vermek: Uzun süreli internet kullanımını önlemek için düzenli molalar vermek ve bu molalar sırasında aktif bir şeyler yapmak, internetin olumsuz etkilerini azaltabilir.
AİLELER NE YAPABİLİR
Aileler, internet bağımlılığına karşı çocuklarına ve gençlere destek olmak için çeşitli stratejiler geliştirebilir. İşte ailelerin bu konuda yapabilecekleri bazı öneriler:
İletişimi artırmak ve konuşmak: Çocuklarla suçlayıcı ve yargılayıcı olmadan  internet kullanımı hakkında açık ve dürüst bir iletişim kurmak önemlidir. Onların düşüncelerini, duygularını ve deneyimlerini dinlemek, güven oluşturur ve birlikte çözüm geliştirmeye yardımcı olabilir.
Çocukla beraber kurallar ve sınırlar saptamak: İnternet ve telefon/tablet günlük maksimum kullanım süresi  için belirli kurallar ve süreler belirlemek, çocukların interneti daha bilinçli kullanmalarına yardımcı olabilir. Bu kuralların tutarlı bir şekilde uygulanması önemlidir.
Eğitim ve Bilgilendirme: Çocuklara internetin sağlıklı ve güvenli kullanımı hakkında eğitim vermek, onların riskleri anlamalarına yardımcı olabilir. Siber zorbalık, çevrimiçi gizlilik ve dijital ayak izi gibi konularda bilgi sağlamak önemlidir.
Alternatif Aktiviteler Teşvik Etme: Çocukların internet dışında başka hobiler ve aktiviteler bulmalarını teşvik etmek, bağımlılık riskini azaltabilir. Spor, sanat, müzik veya doğa etkinlikleri gibi çeşitli seçenekler sunmak faydalı olabilir.
Örnek oluşturma:  Aile üyeleri olarak, interneti bilinçli ve ölçülü bir şekilde kullanarak çocuklara iyi bir örnek oluşturabilirler. 
Ortak, kaliteli zaman planlama:  Ailece kaliteli, keyifli zaman geçirme etkinlikleri düzenlemek, çocuğun keyif alacağı etkinlikler planlamak ve sosyal etkinlikler  çocuğun internet yerine gerçek dünya ile etkileşimini artırabilir. 
Destekleyici Bir Çevre Oluşturma: Çocuğun sosyalleşmesini, arkadaş edinmesi ve onlarla ilişkilerini geliştirmesi teşvik edilebilir.
Profesyonel Destek: Eğer çocukta ciddi internet bağımlılığı belirtileri varsa, bağımlılık konusunda  uzman bir psikiyatrist ve terapistten yardım almak yararlı olacaktır. 
Teknolojik Önlemler: Ebeveyn kontrolü yazılımları ve uygulamaları kullanarak çocukların internet kullanımını izlemek ve sınırlandırmak, aşırı kullanımı önleyebilir.